Yazı İçinde Bulabileceğiniz Bilgiler Neler?
RTÜK tarafından alınan karar neticesinde Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen Kırmızı Listede yer alan ürünlerin reklamlarının Çocuk Programlarında gösterilmesine yasak getirildi.
Turuncu listede yer alan ürünler için ise 24 aylık bir geçiş süreci öngörülmüş durumda. Geçiş sürecinden sonra ise bakanlık tarafından belirlenen şeker ve tuz oranlarına göre reklam yasağı veya reklam onayı alabilecekler.
Yeşil Kategoride yer alan ürünler ise şu aşamada herhangi bir denetim sürecine tabi tutulmadan direkt olarak reklam yayını yapabilecekler.
Yine düzenleme kapsamında 18 yaşının altında yer alan tüm programların Çocuk Programı olarak değerlendirilmesine de karar verildi.
Yasaklar Nasıl ve Hangi Programlarda Uygulanacak?
Kırmızı Kategoride yer alan ürünlerin reklamları Çocuk Programlarının başında, içerisinde veya sonunda yayınlanamayacak. Normal yayın kuşaklarında ise yayınlanmasında bir sorun yok.
İçeriği haber, spor, film, dizi, sağlık veya genel içerik olan herhangi bir programdan sonra eğer bir çocuk programı başlayacaksa veyahut bir çocuk programından sonra genel bir program başlayacaksa bu iki program arasında da bu reklamlara yer verilemeyecek.
Tematik yayın yapan ve çocuklara yönelik çizgi film ve benzeri içerikler yayınlayan kanallarda ise kanalın tüm yayınları çocuklara hitap ettiği için bu ürünlerin hiçbiri için reklam yayınlanamayacak.
Resmi Gazetede yayına alınan yönetmelik değişikliğinde ayrıca Çocuk Programının yaş aralığı da genişletildi. Bu kapsamda 18 yaşından küçük olan tüm izleyici kitlesi Çocuk İzleyici olarak ele alınacak ve bu yaş kitlelerine hazırlanan tüm yayınlarda bu yasaklar uygulanacak.
Program İçindeki Reklamlarda Uyarıları Yer Alacak
Çocuklara yönelik yapılacak programların içinde yayınlanan reklamlara bir alt band eklenmesine de karar verildi.
Bu kapsamda program içinde yapılacak reklamlarda ekranın alt kısmında izleyiciler tarafından rahatça okunabilecek bir akar bant olacak. Bu band üzerinden de düzenli ve dengeli beslenmeyi teşvik eden ifadelere yer veren Sağlık Bakanlığı uyarıları da gösterilecek.
İlgili uyarılar RTÜK tarafından kendi sitesi üzerinden yayınlanacak ve TV kanallarının bu uyarıları göstermesi istenecek.
Hangi Gıdalar Hangi Kategoride Yer Alıyor?
Sağlık Bakanlığı tarafından hangi kategoride hangi gıdalar var bakalım dilerseniz.
Kırmızı Kategori (Yasaklı Ürünler)
- Çikolata ve Şeker,
- Gofret,
- Enerji Barları,
- Tatlı Soslar ve Tatlılar,
- Kekler,
- Tatlı Bisküviler,
- Meyveli Paylar,
- Çikolata Kaplı Bisküviler,
- Kek Karışımları,
- Cipsler,
- Gevrek Çerezler,
- Meyve Suları,
- Enerji İçecekleri,
- Şekerli ya da Tatlandırıcılı Tüm İçecekler
- Yenilebilir Buzlar
Turuncu Kategori (İnceleme Sonrası Karar Verilecek Ürünler))
Bu kategoride yer alan ürünlere ise Sağlık Bakanlığı tarafından onay verilmesi durumunda çocuk programları içerisinde reklam yayını yapmalarına izin verilecek.
Turuncu kategoride yer alan ürünlerin denetlenmesi için bakanlık ve RTÜK tarafından 2 yıllık bir geçiş süreci öngörülmüş durumda.
Onay süresinde ürünlerin içinde bulunan Şeker ve Tuz gibi belirli maddelerin ürün içindeki oranına bakılacak ve bu oranların sağlığa olumsuz bir etkisi olmadığına karar verildiğinde reklam onayı verilecek.
Turuncu kategoride yer alan ürünleri ise şu şekilde sıralayabiliriz.
- Kraker gibi Tuzlu ve Baharatlı Atıştırmalıklar,
- İçerisinde Çikolata, Şeker, Tatlandırıcı, Aroma içeren Sütlü İçecekler,
- Kahvaltılık Gevrekler,
- İçerisinde Çikolata, Şeker, Tatlandırıcı, Aroma içeren Yoğurt,
- Ekşi Süt, Kefir ve Krema gibi Besinler,
- Peynir ve Pizza gibi Tüketime Hazır ve Kolay Hazırlanan Gıdalar ve Kompozit Yemekler,
- Tereyağı,
- Diğer Katı ve Sıvı Yağlar,
- Ekmek ve Ekmek Ürünleri,
- Taze ya da Kurutulmuş Makarna,
- Pirinç ve Tahıllar,
- İşlem Görmüş Et,
- Tavuk ve Balık gibi Ürünler ile İşlem Görmüş Meyve ve Sebzeler,
- Soslar, Dip Soslar ve Salata Sosları
Yeşil Kategori (Reklam İzni Olan Ürünler)
Yeşil kategoride yer alan ürünlerin ise reklamında herhangi bir sakınca olmadığına karar verilmiş durumda.
Bu ürünleri ise şu şekilde sıralayabiliriz.
- Yumurtalar,
- Meyve ve Sebzeleri
- Kuru Baklagilleri
- Nişastalı Sebzeler,
- Kökler ve Yumrular,
- Şeker, Tatlandırıcı ve Aroma İçermeyen Sade Sütler
- Şeker, Tatlandırıcı ve Aroma İçermeyen Sade Yoğurtlar
Resmi Gazetede Yayınlanan İlgili Metin
MADDE 1 – 2/11/2011 tarihli ve 28103 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.
Çocuk: Henüz on sekiz yaşını doldurmamış kişiyi,
Çocuk Programı: Çocuklara yönelik hazırlanmış, çocukların zevklerini ve öğrenim alışkanlıklarını oluşturan ve bunlara uygun program türünü,”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin yedinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“b) Diğer programlarla birlikte veya bu programların içinde yapılması durumunda, ekranın alt kısmında izleyiciler tarafından rahatça okunabilir, akar bant şeklinde yayınlanacak ve içerisinde düzenli ve dengeli beslenmeyi teşvik eden ifadelere yer veren Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan yazılı uyarılarla birlikte yapılır. Bu uyarılar Üst Kurulun internet sitesinde yayınlanır.
c) Genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen yiyecek ve içeceklerin tespitinde, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan liste esas alınır. Bu liste Üst Kurulun internet sitesinde yayınlanır.”
MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“Geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin yedinci fıkrasına göre yapılacak denetimlere, genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen yiyecek ve içeceklerin tespitinde esas alınacak Sağlık Bakanlığı listesinde kırmızı kategoride (Reklamına İzin Verilmeyecek Gıda ve İçecek Listesi) yer alan yiyecek ve içeceklerin ticari iletişimi için bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren; turuncu kategoride yer alan (Reklamına Belirtilen Kriterlere Uyması Halinde İzin Verilecek Gıda ve İçecek Listesi) yiyecek ve içeceklerin ticari iletişimi için ise bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren iki yıl sonra başlanır.”
MADDE 4 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinden itibaren 15 gün sonra yürürlüğe girer.
MADDE 5 – Bu Yönetmelik hükümlerini Radyo ve Televizyon Üst Kurulu yürütür.
